-
1 удивиться
сов.аптырау, ғәжәпләнеү, ғәжәп итеү, таң (хайран) ҡалыу, иҫ китеү -
2 великий
1. прил.ҙур, оло, ныҡ2. прил.ҙур, киң, иркен3. прил.бөйөк4. прил.в составе различных названий и терминовбөйөк(не) велика важность (беда) — әһәмиәте юҡ, аптырарлыҡ (бошонорлоҡ) түгел, иҫ китәрлек түгел, артыҡ зыяны юҡ
от мала до велика — йәше-ҡарты, олоһо-кесеһе
-
3 всплеснуть
-
4 говорить
1. несов.һөйләшеү2. несов. что и без доп.сообщать факты и т.п., произносить что-л.һөйләү, әйтеү3. несов. с кембеседоватьһөйләшеү, гәпләшеү4. несов.свидетельствовать о чём-л.әйтеп (һөйләп, белдереп) тороу, һөйләү5. несов. перен.сказываться в ком-чём-л.күренеп тораиначе говоря — башҡаса әйткәндә, икенсе төрлө әйткәндә
сам (сама, само) за себя говорит — үҙе үк әйтеп тора
что (как) ни говори — ни әйтһәң дә, ни генә тиһәң дә
-
5 деть
1. сов. кого-что; разг.ҡуйыу, итеү, тығыу2. сов. кого-что; разг.чтоизрасходоватьтотоу, итеүне знать, куда деть деньги — аҡсаны ҡайҙа тоторға белмәү
3. сов. кого-что; разг.кого-чтопоместитьурынлаштырыу, ҡуйыуне знать куда глаза деть — күҙҙе ҡайҙа йәшерергә белмәү (оялыуҙан, аптырауҙан)
-
6 догадка
1. жфараз (итеү), юрау, тоҫмаллаунеобходимы факты, а не догадки — фараз итеү түгел, ә факттар кәрәк
2. ж разг.сообразительностьзирәклек, тапҡырлыҡ, отҡорлоҡ -
7 жаться
1. несов.съёживатьсябөршәйеү, көжрәйеү, ҡорошоу2. несов.прижиматьсяһырығыу, һырлығыу, һыйыныу3. несов. разг.колебатьсяикеләнеү, аптырау, аптырабыраҡ тороу4. несов. разг.скупитьсяһаранланыу, һыҡмырланыу -
8 закатиться
1. сов.тәгәрләп инеп (төшөп) китеү2. сов.байыу, батыуҡояш һ.б. тураһында3. сов. прост.уехать куда-л.ысҡыныу, тайыу4. сов. разг.һыны ҡатып көлөп (илап) ебәреү, тауыш сығарыуглаза закатились — күҙҙәре ҙур асылды (аҡайҙы) (ҡурҡыуҙан, аптырауҙан)
сердце закатилось — йөрәк ҡағыу (сығыу, ҡабыныу)
-
9 застыть
1. сов.ҡатыу, ҡуйырыу2. сов. разг.туңыу3. сов. разг.ныҡ өшөү, туңыу, ҡатыу4. сов.ҡатып ҡалыу, хәрәкәтһеҙ туҡтап ҡалыу5. сов.үҙгәрешһеҙ булыу, ҡатып ҡалыуйөҙ, ҡиәфәт һ.б. ҡарата -
10 здравствовать
1. несов.иҫән-һау булыу, һау-сәләмәт йәшәү2. несов.повел. здравствуй(те)һаумы(һығыҙ)3. несов. в знач. межд.; прост.бына һиңә кәрәк булһааптырау белдергәндә әйтеләда здравствует! — высок. йәшәһен!
-
11 конфузиться
несов.аптырау, тартыныу, оялыу, уңайһыҙланыу -
12 на
I1. предлогс вин. п.при обозначении предмета, на поверхность или внешнюю сторону которого направлено действие, движение с целью расположения, размещения кого-чего-л. на нём-ға/-гә, өҫтөнә, башына2. предлогс вин. п.при указании на характер, образ действия-ға/-гә3. предлогс вин. п.при обозначении качества, меры-ға/-гә4. предлогс вин. п.при обозначении предмета, являющегося орудием действия-ға/-гә5. предлогс вин. п.при указании на количественные изменения в результате какого-л. действия-ға/-гә6. предлогс вин. п.при указании на количественную разницу, степень превосходства или недостатка-ға/-гә7. предлогс предл. п.при обозначении предмета, на поверхности которого протекает действие или находится кто-что-л.-да/-дә, өҫтөндә8. предлогс предл. п.при обозначении лиц, организаций, на которые возложено что-л.-да/-дә, өҫтөндә9. предлогс предл. п.при обозначении области, сферы, места, пространства, в которых происходит какое-л. действие или проявляется какое-л. свойство-да/-дә10. предлогс предл. п.при указании на положение, состояние-да/-дә11. предлогс предл. п.при обозначении промежутка времени-да/-дә12. предлогс вин. п.при обозначении лиц, организаций, на которые ложится ответственность, работа и т.п., за которыми что-л. закрепляется-ға/-гә, өҫтөнә, исеменә13. предлогс предл. п.при обозначении лиц, предметов, облачённных во что-л.өҫтөндә14. предлогс предл. п.при обозначении орудий действия или средств передвижения-да/-дә, менән15. предлогс предл. п.при указании на средство, с помощью которого кто-что-л. действует-да/-дә, менән16. предлогс предл. п.при обозначении вещества, которое входит в состав чего-л.-лы/-ле, эшләнгән, ҡушып (ҡатнаштырып) эшләнгән (әҙерләнгән)17. предлогс вин. п.при обозначении места, на которое направлено действие-ға/-гә18. предлогс вин. п.в знач. по направлению к, в сторону-ға/-гә табан, ҡарай, яҡҡа19. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета и т.п., с которыми соприкасаются, сталкиваются в результате движения, действия-ға/-гә20. предлогс вин. п.при указании срока, времени-ға/-гәсо дня на день — бөгөн-иртәгә, яҡын көндәрҙә, тиҙ арала, ошо арала
с минуты на минуту (с часу на час) — бына хәҙер, хәҙер-хәҙер (тип тороу)
21. предлогс вин. п.при обозначении цели, к которой направлено действие-ға/-гә, өсөн22. предлогс вин. п.при обозначении целевого назначения чего-л.-лыҡ/-лек23. предлогс вин. п.; разг.при обозначении специальности, профессии-лыҡҡа/-леккәIIчастица в знач. сказ.; разг.мә, бынана, возьми — мә, ал
-
13 недоумевать
несов.төшөнөп (аңлап) етмәү, аңламай тороу, аптырау, аптырап (аптырашта) ҡалыу -
14 озадаченность
-
15 окаменеть
1. сов.ташҡа әүерелеү (әйләнеү)2. сов. перен.ҡатып ҡалыу3. сов.ҡаты (таш) бәғерләнеү, таш бәғергә әйләнеү -
16 оторопеть
сов.; разг.аптырау, ҡаушау, аптырап (ҡаушап, юғалып) ҡалыу -
17 оторопь
-
18 пожать
Iсов. чтоҡыҫыуII1. сов. чтоуст., прост.урыучто посеешь, то и пожнёшь — ни сәсһәң, шуны урырһың
2. перен., высок.рәхәтен күреү, изгелеген күреү -
19 смешаться
1. сов.ҡушылыу, буталыу2. сов.перемешатьсяҡушылып (буталып) китеү3. сов. перен.спутатьсясыуалыу, буталыу4. сов. разг.смутитьсяҡаушау, аптырау, ҡаушап (аптырап) ҡалыу -
20 тупик
1. мтупик, тыҡрыҡ2. м ж.-д.тупик3. м перен.аптыраш, аптырау
- 1
- 2
См. также в других словарях:
аптырау — 1. Гаҗәпләнү, гаҗәпкә калу 2. Нин. б. бер хәл алдында каушап калу, нишләргә белмәү. и. Вакытлыча туган таркаулык хәле, югалып калу, паника 3. Җәфалану, интегү, йөдәүю АПТЫРАШКА (ТА) КАЛУ – Аптыраган хәлдә булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акаю — диал. 1. Авыртудан, эчке газаптан, курку, аптырау һ. б. хисләр билгесе буларак, күзләрнең зур ачылып, хәрәкәтсез бер хәлдә калуы 2. Усал һәм ачулы итеп карау. Ачудан яки ярсудан тону (күзләр тур.) 3. күч. Күзгә артык бәрелеп, чекерәеп тору (нәр.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алакаю — диал. 1. Авыртудан, эчке газаптан, курку, аптырау һ. б. хисләр билгесе буларак, күзләрнең зур ачылып, хәрәкәтсез бер хәлдә калуы 2. Усал һәм ачулы итеп карау. Ачудан яки ярсудан тону (күзләр тур.) 3. күч. Күзгә артык бәрелеп, чекерәеп тору (нәр.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аптырату — 1. Аптырау хәленә төшерү 2. Җәфалау, интектерү; борчу, йөдәтү, тынычлык бирмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аптыраулы — с. Аптыраган, аптырау хәлендәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аптырашлы — с. Аптыраган, аптырау хәлендәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аһ — ы. 1. Курку, кинәт аптырау, кайгы хәсрәт, шатлану һ. б. ш. хисләрне белдерә 2. Түземсезлек катнаш борчылуны, дулкынлануны белдерә 3. Зур кайгы хәсрәттән уфтануны белдерә. АҺ ИТҮ – Булыр дип көтелмәгән, ышанылмаган берәр нәрсә булгач, сокланудан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гаҗәпләнү — 1. Ис китү, шаккату, хәйран калу 2. Аптырау, аптырап калу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гаҗиз — с. 1. Аптырап, кыен хәлдә калган; аптыраулы 2. Көчсез, хәлсез, зәгыйфь. ГАҖИЗ БУЛУ (КАЛУ) – Аптырау, аптырашта калу, ни эшләргә белмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җык — БУЛУ – Тәмам туеп, арып бетү, гарык булу (нин. б. эштән, күренештән). ҖЫК КЕРГЕРЕ (ТИГЕРЕ, БУЛГЫРЫ) – Тиргәү, каргау сүзе. ҖЫК КЕБЕК – Әзмәвердәй, зур гәүдәле, таза. ҖЫК ЧЫГУ – Хәлдән таю, тәмам йөдәү сабан сөйри сөйри атларның җыгы чыккан. ҖЫККА … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
и — I. Татар алфавитындагы унынчы хәреф. II. И – 1. (Гадәттә эндәш сүзләр янында) сүзнең кемгә төбәлүен белдерү, игътибарны тарту өчен кулланыла и, егетләр. Төрле хисләрне белдерә и туган тел, и матур тел 2. Интонация ярдәмендә ярату, ис китү, искә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге